رهبر معظم انقلاب بارها هشدار داده‌اند: «ما در جنگ نظامی خطر زیادی احساس نمی‌کنیم، اما در جنگ شناختی خطر زیادی احساس می‌کنیم.» این هشدار، صرفاً یک تحلیل راهبردی نیست، بلکه نقشه‌ی راهی است برای امروز و فردای ما. جنگ ۱۲ روزه خرداد ۱۴۰۴، نه‌تنها یک نبرد نظامی، بلکه یک آزمون بزرگ در میدان جنگ شناختی بود؛ جایی که دشمن با تمام توان رسانه‌ای، سایبری و روانی خود وارد میدان شد.
وضعیت فعلی فضای مجازی کشور
- نفوذ بی‌صدا اما عمیق دشمن: فضای مجازی، به‌ویژه پلتفرم‌های خارجی، به بستری برای نفوذ نرم دشمن تبدیل شده‌اند؛ نفوذی که نه با گلوله، بلکه با روایت، تصویر، شایعه و شبهه عمل می‌کند.
- ذهن‌های بی‌پدافند: نسل جوان ما، در معرض بمباران اطلاعاتی قرار دارد، بدون آن‌که ابزارهای دفاع شناختی لازم را در اختیار داشته باشد.
- ضعف در حکمرانی یکپارچه: نبود انسجام بین نهادهای مسئول، باعث شده تصمیمات کلان فضای مجازی یا اجرا نشوند یا با تأخیر و تناقض همراه باشند.
تجربه جنگ ۱۲ روزه: وقتی روایت از گلوله مهم‌تر شد
در جریان جنگ اخیر، دشمن با بهره‌گیری از رسانه‌های عبری-غربی، شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای هوش مصنوعی، تلاش کرد تا:
- شکاف میان ملت و حاکمیت ایجاد کند.
- روایت‌های جعلی و تحریف‌شده را به‌عنوان واقعیت جا بزند.
- روحیه ملی را تضعیف و اعتماد عمومی را تخریب کند.
در این میدان، آنچه کم داشتیم، نه موشک، بلکه روایت بود. نه پهپاد، بلکه پادکست. نه تانک، بلکه تریبون‌های مردمی.
راهکارها: از انفعال به اقدام، از هشدار به حکمرانی
برای نهادهای حاکمیتی:
- اجرای کامل حکمرانی فضای مجازی بر اساس اسناد بالادستی و فرمایشات رهبری، نه به‌عنوان یک پروژه، بلکه به‌مثابه یک جبهه جنگ.
- تشکیل قرارگاه جنگ شناختی با حضور نخبگان رسانه، امنیت، فرهنگ و فناوری برای مقابله با عملیات روانی دشمن.
- حمایت از روایت‌گران بومی: از هیأت‌ها، شاعران آیینی، مستندسازان، فعالان مذهبی و فرهنگی که می‌توانند با الهام از محرم، عاشورا و فرهنگ مقاومت، روایت‌سازان این میدان باشند.
برای مردم و اقشار مختلف:
- افزایش سواد رسانه‌ای برای تشخیص اخبار جعلی، تحلیل روایت‌ها و مقابله با شایعه‌پراکنی.
- خلق محتوا، نه فقط مصرف آن: هر کاربر، یک رسانه است. باید از مصرف‌گرایی رسانه‌ای عبور کنیم و به تولید روایت‌های امیدآفرین، وحدت‌بخش و الهام‌گر برسیم.
- بازگشت به دارایی‌های ایمانی و فرهنگی: محرم، هیأت، امام حسین (ع)، فرهنگ ایثار و شهادت، سرمایه‌هایی هستند که می‌توانند در جنگ شناختی، نقش پدافند نرم را ایفا کنند.
سخن پایانی
پیش از هر کنش، باید از خود بپرسیم: «در این وضعیت، دشمن از من چه رفتاری انتظار دارد؟ و رهبری چه انتظاری دارد؟» اگر دشمن با حمله رسانه‌ای وارد میدان شده، پاسخ ما نباید انفعال باشد. باید با روایت، با محتوا، با ایمان، با هیأت، با جوانان، با سواد رسانه‌ای، با حکمرانی هوشمندانه، وارد میدان شویم.
جنگ شناختی، جنگی است که اگر آن را نادیده بگیریم، حتی پیروزی در میدان نظامی هم بی‌ثمر خواهد بود.
ثبت دیدگاه